In 2020 krijgen ouderen van 73 tot 79 jaar, geboren in 1941 tot en met 1947, naast de uitnodiging voor een griep (influenza) vaccinatie ook een uitnodiging voor een pneumokokken vaccinatie. In de komende jaren zullen ook ouderen vanaf 60 jaar een uitnodiging gaan ontvangen. Tot het 75e jaar moet de vaccinatie dan iedere 5 jaar herhaald worden. In dit artikel willen we u daar wat achtergrondinformatie over doen geven.
Wanneer iemand buiten het ziekenhuis vanuit een (bovenste) luchtweginfectie een longontsteking ontwikkelt, wordt dat een CAP, community acquired pneumonia, genoemd. In de leeftijdscategorie van 70 tot 80 betreft dat ongeveer 50 infecties per 1000 mensen per jaar, of wel 5%.
- In 40 % van de gevallen wordt er geen verwekker gevonden
- 35 % blijkt het een virus te zijn
- 25 % van de gevallen speelt er een bacteriële infectie.
- Bij 16 % van deze 25% wordt een pneumokok gevonden
- 7 % een Haemophilus Influenza
- 2 % atypische bacteriën
- 1 % een Legionellabacterie
De kans op een pneumokokken longontsteking is dus (16% van 5% =) 0,8% per jaar. Of iemand vanuit een luchtweginfectie een longontsteking ontwikkelt, heeft natuurlijk ook met de individuele weerstand en de levensomstandigheden te maken. Ook of er andere (long) aandoeningen meespelen. Anderzijds dragen niet roken, voldoende nachtrust, gezonde voeding en aandacht voor kunst en spiritualiteit bij aan een gezonde weerstand.
De pneumokok, voluit Streptococcus Pneumoniae genaamd, komt vaak in de bovenste luchtwegen voor zonder symptomen te geven of iemand ziek te maken. Bij verminderde weerstand kan de bacterie aanleiding geven tot een oorontsteking, bijholteontsteking, invasieve pneumokokkenziekte, sepsis, hersenvliesontsteking of longontsteking.
De bacterie heeft een kapsel dat het opeten (fagocytose) door de witte bloedcellen van het immuunsysteem moeilijker maakt.
Er bestaan zo’n 90 soorten pneumokokken. 20 daarvan worden bij 47% van de infecties gevonden. In de vaccins die nu op de markt zijn, richten zich op 10, 13 of 23 soorten.
De laatste jaren krijgen baby’s een pneumokokkenvaccin met 10 soorten aangeboden, om bij zuigelingen hersenvliesontsteking te voorkomen. Sedertdien komt er ook minder pneumokokkenziekte bij ouderen voor, maar wel weer meer van de andere soorten die niet in het vaccin zitten. Mensen die een verminderde weerstand hebben, omdat ze geen milt (meer) hebben, worden al langer gevaccineerd tegen pneumokokken. Het vaccin dat nu aangeboden wordt aan ouderen bevat 23 soorten, die de meeste infecties zouden veroorzaken.
Er wordt gevaccineerd met een stukje van het kapsel van de bacterie. Daaraan is fenol als conserveringsmiddel toegevoegd. U mag niet gevaccineerd worden als u koorts heeft, verkoudheid is geen bezwaar. Bijwerkingen van de vaccinatie kunnen zijn: rode pijnlijke plek, zwelling, eventueel koorts en spierpijn.
Verder lezen: