Vertaling van Was die Viren uns lehren, door Thomas Hardtmuth en Gerald Häfner, 17 december 2020, tijdschrift das Goetheanum.
Thomas Hardtmuth is arts, auteur en docent. Hij heeft zich uitgebreid beziggehouden met de vragen van virologie. Gerald Häfner sprak met hem over de aard van micro-organismen en de aanstaande coronavaccinatie.
Gerald Häfner Als nooit tevoren bepalen een virus en virologen ons denken, ons leven, onze rechten en hun beperkingen. Wat is een virus?
Thomas Hardtmuth De term virus heeft een eenzijdige connotatie. Het komt uit de Romeinse tijd en was de naam van een gif in het speeksel van hondsdolle honden. Dit beeld van de vijand is overgeleverd en geactiveerd door Robert Koch en Louis Pasteur. Van de micro-organismen is eenzijdig verklaard dat ze ziekteverwekkers zijn die ons ziek maken. Dit is begrijpelijk uit de ervaring van de epidemieën. Maar de ontwikkeling van genoomsequencing in de afgelopen 20 jaar heeft hier een nieuw hoofdstuk geopend. Dit heeft geleid tot een radicaal nieuw beeld van virussen, omdat we nu totaal andere ontwikkelingslijnen en afkomst van virussen zien. Virussen zijn de basisbouwstenen van het leven. Virussen zijn het oorspronkelijke genoom van alle organismen, de uraniumafzetting van al het genetisch materiaal in de wereld. Dit brengt ons weg van het pathologische concept van virussen. We zien ze nu in een algemene context van de natuur. Virussen die iets pathologisch ontwikkelen, is meer een speciaal geval.
Wat doen virussen en hoe verhouden we ons ermee?
Microbioomonderzoek, oftewel onderzoek naar het geheel van micro-organismen, ontwikkelt zich snel! Er zijn verschijnselen die ons meer verbazen dan duidelijke antwoorden geven. De micro-organismen leren ons een nieuwe manier van denken. We moeten contextueel leren denken. Hoe werken de micro-organismen samen? Dat vraagt om een nieuwe manier van denken. Het microbioom neemt alle invloeden verstandig waar en drukt ze af als een seismograaf: de omgeving, ziekte, psyche, stress. Er was de oerbiosfeer, de oorspronkelijke toestand van de aarde, waar de hele aarde een homogeen, vitaal organisme was dat bestond uit op elkaar inwerkende afzonderlijke cellen. De virussen zijn de agenten van een urbiosferische communicatie. De virosfeer maakt deel uit van het organisme van de aarde. In de oceanen van de wereld hebben we zogenaamde biogeografische provincies, vergelijkbaar met organen, waarin bepaalde metabolische kwaliteiten worden gerealiseerd. De nieuwe mariene biologie heeft dat aangetoond. We zijn verbaasd over de complexiteit van de microbiële wereld. Het is overal ter wereld heel anders en hoogst individueel. Elk grassprietje op aarde, elke wolk, elk waterlichaam heeft zijn karakteristieke microbiële bol. Wat voor soort krachten zijn dit die deze hoogst individuele habitats vormen? Het lijkt erop dat de virussen de regulatoren zijn van deze sferen. Ze regelen de populatiedynamiek in ecologische systemen. wie vormen deze zeer individuele habitats? Het lijkt erop dat de virussen de regulatoren zijn van deze sferen. Ze regelen de populatiedynamiek in ecologische systemen. wie vormen deze zeer individuele habitats? Het lijkt erop dat de virussen de regulatoren zijn van deze sferen. Ze regelen de populatiedynamiek in ecologische systemen.
Wat als een virus dat thuishoort in een vleermuisomgeving in een menselijke omgeving springt?
Meer dan 99 procent van alle virussen leidt een zittende levensstijl en maakt u niet ziek. Iedereen heeft zelf virussen die bij hen horen. Gezinnen hebben ook hun eigen gemeenschappelijke microbiomen in het huis, inclusief hun huisdieren. De pathologie begint pas met de verandering van gastheer. Als er plotseling een andere omgeving heerst, moeten dieren verhuizen naar andere habitats, wordt het ‘etherische’ evenwicht verstoord, dan neemt het risico op ziekte toe. Wanneer het microbioom niet samen kan klinken omdat het niet bij elkaar hoort, begint irritatie. Als ik inadem, komen er minstens 10.000 bacteriën en virussen bij me binnen. Het longoppervlak is zeer gevoelig, vol met immuuncompetente cellen die alles ‘voelen’ wat in de atmosfeer komt. We hebben nog niet de taal voor wat we ‘soulvol’ inademen en waarnemen.
Dus leven we echt in een grotere levenssfeer waarin de virussen thuishoren?
Deze microbollen waarin we zijn omhuld, zijn als herinneringen aan oertoestanden waarin de organismen nog niet zo gescheiden waren. Ze wijzen ons op deze etherische oertoestand van een over het algemeen levende vloeistof aan onze lichaamsgrenzen en op het feit dat ons organisme niet echt stopt bij de huid. Bijvoorbeeld: als je een tomatenplant inoculeert met een parasiet, waarschuwt deze op een raadselachtige manier de naburige planten. Deze produceren dan preventief een antilichaam tegen het gif of zenden een geur uit die insecten aantrekt die de parasieten opeten. Alles is met elkaar verbonden – door microbioomonderzoek benaderen we momenteel een nieuw, uitgebreid concept van organisme.
Virussen zijn regulatoren van de microbiële bollen. Ze regelen de populatiedynamiek in ecologische systemen. Maar in de huidige transacties praten en handelen mensen anders.
We projecteren onze eigen psychologie in de natuur door het virus tot de vijand te verklaren. Natuurlijk spelen de virussen een rol bij pathologie. Als iemand ziek is, verandert ook het zeer contextgevoelige microbioom. Virale monoculturen ontstaan bijvoorbeeld wanneer ziekte veroorzakende eenzijdigheid ontstaat, zoals in de enorme monoculturen van de landbouw of door meedogenloze vernietiging van het milieu. Op de ebola-hotspots in Afrika werden de bossen gekapt. Dan is er geweld, oorlog, terreur en menselijke uitbuiting. Dit is de grotere context waarin ebola een indicator wordt van een algemeen ziek systeem.
Dus hebben we een andere relatie met de natuur nodig, met de levende wezens met wie we deze aarde delen, om deze pandemie te boven te komen?
We hebben een gevoeliger samenleven nodig met de natuur, maar ook met mensen. Ik vergelijk dat graag met middeleeuwse epidemieën. Als we de pest alleen bekijken in termen van de veroorzaker, dan hebben we er weinig van begrepen. Wat er toen gebeurde, was dat de levensomstandigheden drastisch veranderden in de vroege verstedelijking. De bevolking leefde op elkaar gepropt in de steden zonder enige hygiëne. 20 mensen sliepen in een kamer, aten uit een pot, geen baden, geen toiletten, geen vuilophaal etc. Dat strookt niet met de menselijke natuur. De epidemieën laten ons zien dat dit niet mogelijk is. Zelfs vandaag is het de moeite waard om te vragen: wat zegt de natuur ons nu? Ze wil wakker worden zodat we kunnen kijken.
Betekent dit dat we moeten kijken en vragen wat we hebben gedaan en hoe we het oplossen?
Natuurlijk grijpen we in in de natuur en veranderen ecosystemen. Dit kan zelfs in het voordeel van de natuur zijn, als het zorgvuldig en verstandig wordt gedaan. Diversiteit en dus gezondheid neemt toe als mensen met een bepaald artistiek gevoel met de natuur omgaan. Wat we nu ervaren is het tegenovergestelde. Er moet nu een fundamenteel nieuwe manier van denken over de natuur beginnen, anders beleven we de ene catastrofe na de andere. Maar dit hele staatsapparaat is erg taai. Dat zie je in de klimaatcrisis. Stel je voor dat als we alle moeite zouden investeren, de vele triljoenen dollars die de crisis tot nu toe heeft gekost, in zinvolle en duurzame sociaal-ecologische projecten, ook in de derde wereld – het zou een zegen zijn voor de aarde! David Beasley van het UN Food Fund spreekt van enorme hongersnoden door de coronamaatregelen, malaria neemt ook enorm toe en zal honderdduizenden extra doden veroorzaken. Het leed dat wordt veroorzaakt door de lockdown-maatregelen, dwingt kleine boeren om het bos in te gaan en bomen te kappen om iets te hebben om van te leven. Dit bevordert op zijn beurt de verspreiding van malaria, omdat zich talloze plassen vormen op de ontboste regenwoudgebieden, waarin de anofelessenmug zich vermenigvuldigt als een vector. Epidemieën zijn geen slecht humeur van de natuur, ze zijn zelfgemaakt; ze ontstaan wanneer we de balans van microbiële populaties in volwassen ecosystemen vernietigen. het bos in gaan en bomen kappen om iets van te leven. Dit bevordert op zijn beurt de verspreiding van malaria, omdat zich talloze plassen vormen in de ontboste regenwouden waarin de anofelessenmug zich vermenigvuldigt als een vector. Epidemieën zijn geen slecht humeur van de natuur, ze zijn zelfgemaakt; ze ontstaan wanneer we de balans van microbiële populaties in volwassen ecosystemen vernietigen. het bos in gaan en bomen kappen om iets van te leven. Dit bevordert op zijn beurt de verspreiding van malaria, omdat zich talloze plassen vormen op de ontboste regenwoudgebieden, waarin de anofelessenmug zich vermenigvuldigt als een vector. Epidemieën zijn geen slecht humeur van de natuur, ze zijn zelfgemaakt, ze ontstaan waar we de balans van microbiële populaties in volwassen ecosystemen vernietigen.
Dus, wat kunnen we doen?
Het gaat niet alleen om bescherming, maar ook om bewust worden van onze vervreemding van de natuur en deze overwinnen. Niet terug naar de natuur, maar vooruit naar de natuur. Mijn eigenlijke bedoeling om met micro-levende wezens om te gaan, was de wens om een brug te bouwen naar het etherische, d.w.z. naar de sfeer van verbondenheid die volledig voor ons verloren is gegaan. We moeten deze term nu ontwikkelen. Hoe minder we dat doen, hoe meer we met deze natuurrampen worden geconfronteerd. We moeten leren begrijpen wat de natuur ons vertelt en hoe we er adequaat mee kunnen omgaan. Het immuunsysteem van mensen werkt het beste als er sprake is van samenwerking, eerlijkheid en vertrouwen. Dat is de menselijke natuur. Dan is de mens aanwezig, en dat versterkt de immunologische gezondheid.
Een paar recentere vragen: Wat is een PCR-test? Wat wordt daar precies gemeten?
De PCR-test is alleen ontwikkeld voor genetische diagnose. Hij maakte het decoderen van het menselijk genoom mogelijk. Kary Mullis ontving de Nobelprijs voor deze ontdekking, maar waarschuwde interessant voor het gebruik van deze test om infectieziekten te diagnosticeren. Daar is de test te gevoelig voor. Een enkel virus kan voldoende zijn om een positief resultaat te krijgen. En we hebben miljoenen virussen op een vierkante centimeter huid, zogenaamde ziekteverwekkers komen ook bij gezonde mensen in overvloed voor. De aanwezigheid van een virus op het slijmvlies zegt niets over ziekte. De test meet een gensequentie, maar niet of we ziek zijn. Het gezochte genfragment wordt keer op keer gedupliceerd totdat het detecteerbaar wordt. Het aantal verdubbelingen dat hiervoor nodig is, is de maatstaf voor de viral load. Er zijn veel virologen die zeggen dat alles dat verder gaat dan 30 verdubbelingsstappen niet relevant is voor de ziekte. Het probleem bij ons is dat de meeste tests met 40 of meer werken en daarom veel te veel fout-positieve resultaten opleveren.
Het aantal testpositieven of ‘geïnfecteerden’, waarop vrijheidsbeperkingen zijn gebaseerd, zegt niets over hoeveel mensen er ziek zijn?
De term infectie wordt hier op een misleidende manier gebruikt. Het betekent per definitie dat een persoon feitelijke veranderingen in de zin van een ziekte vertoont door besmetting met een micro-organisme. En dat is meestal niet het geval bij de zogenaamde corona-besmetting. Als we hier nu inademen, gaan veel coronavirussen heen en weer tussen onze luchtwegen. Of we ziek worden, hangt voornamelijk af van het organisme en niet van het virus. We kijken momenteel alleen naar het virus en veel te weinig naar onze immuunfuncties.
Moet het organisme met het virus kunnen omgaan?
Zoals ik al zei, maakt de meeste virusbesmetting je niet ziek. De virussen in ons organisme hebben meestal een sedentaire levensstijl en vermenigvuldigen zich niet zodanig dat ze de cellen vernietigen. Maar de wetenschap begint nog maar net de vraag te beantwoorden wat virussen van nature voor ons betekenen, afgezien van pathologie. Met een virus pikken we een genetische boodschap op die het organisme waarneemt, het doet er iets mee en leert er iets van. De belangrijke ontdekking in de genetica van vandaag is dat menselijke genomen zijn gemaakt op basis van virussen. Elke echte ontwikkeling die iemand maakt, gaat min of meer door een crisis. We kunnen niets nieuws leren, tenzij we ook bepaalde moeilijkheden overwinnen. Soms zijn ziekten nodig die belangrijk zijn voor de rijping van het immuunsysteem en onze autonomie. Virussen zijn de stimulatoren van onze genetische ontwikkeling. Overal waar een wezen zich overeenkomstig zijn aard kan ontwikkelen, wordt het gezond. Dit geldt niet alleen voor mensen, maar ook voor dieren, planten, hele ecosystemen en ook voor sociale gemeenschappen.
Het beleid is gebaseerd op massale vaccinatie. Het nieuwe mRNA-vaccin wordt momenteel goedgekeurd.
We weten hier eigenlijk veel te weinig van. Bij een vaccinatie van miljoenen mensen moet je precies weten wat je doet. Als ik een kankerpatiënt een risicovol medicijn geef, kan ik gemakkelijker bijwerkingen accepteren. Maar niet als je gezonde mensen wilt behandelen. Hier zijn hoge eisen aan gesteld. Ik vind het moeilijk te begrijpen hoe men in zo’n korte tijd een gedegen inschatting van langetermijnrisico’s wil onderkennen.
Wat kun je aanbevelen?
Er zijn veel onderzoeken die laten zien hoe het immuunsysteem kan worden versterkt. Zijn activiteit neemt met 50 procent toe als je bijvoorbeeld elke dag een uur in het bos wandelt. We moeten mensen helpen uit de spiraal van angst te komen. Men kan spreken van een sociale immunologie, aangezien de immuunfuncties van de mens sterk afhankelijk zijn van de sociale context. Het meest schadelijke effect op iemands immuunsysteem, zoals we dat tegenwoordig kennen, zijn de zogenaamde devaluatie-ervaringen, wanneer je iemand laat inzien dat ze niet interessant zijn en niet nodig zijn. Wanneer mensen herhaaldelijk op deze manier worden uitgesloten en vernederd, breekt hun immuunsysteem af. Dit is een basiswet van de sociale geneeskunde.
Is zingeving en eigenwaarde dus bepalend voor de individuele, sociale en ook ecologische gezondheid?
Absoluut juist! Om het in één zin te zeggen: waar een wezen zich naar zijn aard kan ontwikkelen, wordt het gezond. Dit geldt niet alleen voor mensen, maar ook voor dieren, planten, hele ecosystemen en ook voor sociale gemeenschappen. Zulke uitspraken worden nu vaak gezien als naïeve natuurlijke romantiek, maar dat neemt niet weg dat ze waar zijn.